5 προκλήσεις του να είσαι ‘παιδί της τρίτης κουλτούρας’

Γνωρίζοντας τους Άλλους

Γνωρίζετε για τα παιδιά της τρίτης κουλτούρας; Όχι; Μέχρι πέρσι το καλοκαίρι, ούτε εγώ γνώριζα τον συγκεκριμένο όρο, μετάφραση του αγγλικού όρου third culture kids ή TCK. Μέχρι τη στιγμή που θα αποφάσιζα να δημιουργήσω τον δικό μου χώρο στο διαδίκτυο. Και θα ξεκινούσα στην αρχή να βρω ένα όνομα για το blog που θα έδενε εμπειρίες από δύο ηπείρους και τέσσερις χώρες.

Η αναζήτηση ιδεών στο διαδίκτυο θα με έβγαζε σε αγγλόφωνα άρθρα που παρουσιάζουν τις δυσκολίες που συνήθως αντιμετωπίζουν τα παιδιά της τρίτης κουλτούρας στην επικοινωνία με τους άλλους, τόσο στα παιδικά χρόνια όσο και στην ενήλικη ζωή. Προτού δούμε τις προκλήσεις ας δούμε έναν ορισμό.

Ένας ορισμός

Ποια είναι, λοιπόν, τα παιδιά της τρίτης κουλτούρας; Με λίγα λόγια, όσα μεγαλώνουν και μορφώνονται σε έναν πολιτισμό διαφορετικό από τον πολιτισμό των γονιών τους ή σε μία οικογένεια με γονείς που προέρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς. Σαν να κινούνται μεταξύ δύο διαφορετικών πολιτισμών και να διαμορφώνουν έναν δικό τους, τρίτο και μοναδικό πολιτισμό.

Τη δεκαετία του 1960, ο όρος εμφανίζεται σε σχετικές έρευνες της Ruth Hill Useem και καθιερώνεται με αργά βήματα. Ο όρος μπορεί να αναφέρεται και σε παιδιά και σε ενήλικες. Αν δείτε σε αγγλικό κείμενο το ακρωνύμιο ATCK, θα ξέρετε πως γίνεται λόγος για ενήλικες –  παιδιά της τρίτης κουλτούρας (adult third culture kids). Για τους ενήλικες που ως παιδιά, δέχθηκαν ερεθίσματα από διαφορετικούς πολιτισμούς.

Όπως καταλαβαίνετε, το να είσαι παιδί της τρίτης κουλτούρας έχει και τις προκλήσεις του και τις χαρές του. Στέκεσαι μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών. Μελετάς διαφορετικές ιδεολογίες, φιλοσοφίες, αξίες, κάθε μέρα. Κάθε μέρα, προσπαθείς να καταλάβεις τις διαφορές, να τις αποδεχθείς και να βρεις την ισορροπία μέσα σου. Και είσαι ετών…7. Challenging!

5 προκλήσεις του να είσαι παιδί της τρίτης κουλτούρας

Ας δούμε πέντε βασικές προκλήσεις που συνήθως αντιμετωπίζει το παιδί της τρίτης κουλτούρας, μικρό ή μεγάλο. Ας πούμε πως κουβεντιάζουμε μαζί του και μας λέει την ιστορία του, σε πρώτο πρόσωπο.

1. Να συστηθώ

Είμαι σε παρέα με νέους φίλους. Και με ρωτάνε κάτι απλό για εκείνους: «Από πού είσαι;» Παύση. Τι να απαντήσω; Ναι, μπορώ να πω πού γεννήθηκα, όμως νιώθω πως αυτό δεν αρκεί. Νιώθω την ανάγκη να εξηγήσω, να μοιραστώ τη διαφορετικότητά μου για να γίνω ένα με εκείνους. Και δεν ξέρω από πού να ξεκινήσω. Παύση.

2. Σε ποια γλώσσα;

Ξεκίνησα να μαθαίνω ξένες γλώσσες σε μικρή ηλικία. Για μένα δεν ήταν ξένες. Ήταν ένας ακόμη τρόπος να επικοινωνώ με τους άλλους. Να συνεννοούμαι με τους συγγενείς στο εξωτερικό, με τα παιδιά στο σχολείο, με τους συναδέλφους στη δουλειά. Υπήρχαν φορές που μπερδευόμουν και ενώ ξεκινούσα να μιλώ σε μία γλώσσα, χωρίς να το καταλάβω, θα χρησιμοποιούσα λέξεις από τις άλλες γλώσσες που χειρίζομαι. Θα το καταλάβαιναν οι άλλοι. Και θα μου το έδειχναν με διαφορετικούς τρόπους.  Έτσι, άλλοτε θα γελούσα μαζί τους και άλλοτε θα στεναχωριόμουν.

3. Αυτή η προφορά μου!

Ε ναι, και να θέλω να το κρύψω, δεν μπορώ. Αυτή η προφορά μου, λέει πολλά. Μπορεί να χειρίζομαι με άνεση τρεις – τέσσερις – πέντε γλώσσες, όμως σε καμία από αυτές δεν έχω την τέλεια προφορά. Κάποιοι μου έχουν πει πως ακούγεται «σπασμένη». Υπάρχει κάτι που λέει πως μάλλον δεν είμαι από δω. Πως μάλλον είμαι από αλλού. Προσπαθώ να εξηγήσω, όμως όχι πάντα με επιτυχία. Oh well…

4. Η ταυτότητά μου;

Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα. Ποια είναι η ταυτότητά μου; Χμ. Λένε πως οι ρίζες μας, και η βάση της ταυτότητάς μας, είναι εκεί όπου διαμορφώθηκαν οι παιδικές αναμνήσεις μας. Μόνο που οι δικές μου διαμορφώθηκαν σε δύο – τρεις – τέσσερις χώρες. Μου λένε πως ανήκω «παντού και πουθενά». Δεν το καταλαβαίνω. Και εγώ θέλω να έχω ένα σημείο αναφοράς, ένα σταθερό σημείο. Θέλω να μπορώ να λέω πως ανήκω «εδώ» ή «εκεί», με μία λέξη. Και αυτή η ανάγκη μπορεί να είναι τόσο μεγάλη που να με κάνει να ξεχάσω άλλες, εξίσου σημαντικές ανάγκες. Δύσκολο.

5. Σαν ένα ώριμο φρούτο

Ακούω να μου λένε πως για την ηλικία μου, είμαι ένα πολύ ώριμο άτομο. Εντυπωσιάζονται με τον τρόπο που εμβαθύνω στα πράγματα. Πώς επεξεργάζομαι και αναλύω θέματα και καταστάσεις, πώς διατυπώνω θέσεις και απόψεις. Με τόσα πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα που έχω δεχθεί, piece of cake! Πανεύκολο! Δείχνω σαν ένα ώριμο φρούτο έτοιμο να αποκοπεί από τη θαλπωρή του δέντρου. Ίσως να χρειάζεται να παραμείνω στο δέντρο. Ίσως να μην έχω ωριμάσει και μέσα μου, όχι όπως οι υπόλοιποι, όχι όπως θα ήθελα…

Το να μεγαλώνεις και να ωριμάζεις μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών έχει τις προκλήσεις του. Προσπαθείς πολύ να βρεις τις ρίζες σου, να κατανοήσεις την ταυτότητά σου και να τη μοιραστείς με τους άλλους. Περιμένετε! Η προσπάθεια αυτή προσφέρει και χαρές. Αυτές θα τις δούμε στο επόμενο άρθρο, μαζί με σχετική βιβλιογραφία.

Να έχετε μία δημιουργική εβδομάδα

Σημείωση: Την φωτογραφία, την τράβηξα σε κεντρικό δημόσιο ΙΕΚ στην πόλη μου. Δυστυχώς, δεν φαίνεται το όνομα του δημιουργού – σπουδαστή.