Σε μία ομάδα, είναι σημαντικό να μπορούμε να διαχειριζόμαστε σχέσεις και συναισθήματα

Γνωρίζοντας τους Άλλους

Στο προηγούμενο άρθρο μάθαμε πως η επικοινωνία στοχεύει όχι τόσο στη μετάδοση πληροφοριών όσο στη δημιουργία εμπειριών. Σήμερα θα δούμε τον ρόλο των συναισθημάτων, μαζί με τα στάδια δημιουργίας μίας ομάδας.

Να σπάσουμε τον πάγο, να γνωριστούμε καλύτερα

Πάμε στα στάδια δημιουργίας μίας ομάδας. Το πρώτο στάδιο αφορά στο «σπάσιμο του πάγου». Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Ένα παράδειγμα είναι όταν οι εκπαιδευτές χωρίζουμε τους εκπαιδευόμενους σε ομάδες των δύο ατόμων ώστε να γνωριστούν μεταξύ τους εύκολα και γρήγορα και στη συνέχεια, να παρουσιάσουν το ταίρι τους στους υπόλοιπους της ομάδας.

Τι γίνεται όμως όταν τα άτομα γνωρίζονται μεταξύ τους; Αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως τροχοπέδη στη συζήτηση. Η συνάδελφος από την Αυστρία, με τις περισσότερες συμμετοχές σε ευρωπαϊκά προγράμματα επιμόρφωσης, προτείνει κάτι απλό στην εφαρμογή. Ζητάμε από τα άτομα να σημειώσουν πέντε πράγματα που γνωρίζουν για τους άλλους ή ακόμη καλύτερα, να ανακαλύψουν καινούρια πράγματα. Ενδιαφέρον. Μπορούμε να το κάνουμε και με φίλους, να δούμε τι ξέρουμε και τι θέλουμε να ξέρουμε. Τι είναι σημαντικό για την φιλία μας.

Παρατηρώντας την ομάδα

Πίσω στην επιμόρφωση. Οι δραστηριότητες (γνωριμίας) που επιλέγονται χρειάζεται – σημείωση, αποφεύγουμε επιμελώς το ρήμα «πρέπει», να ενθαρρύνουν την κίνηση και την επαφή. Θέλουμε οι εκπαιδευόμενοι να είναι σε κίνηση ώστε να διατηρηθεί έντονο το ενδιαφέρον τους για το αντικείμενο της μάθησης.  Όπως στην βασική φωτογραφία. Θέλουμε επίσης ο ένας να πλησιάσει τον άλλον ώστε να δημιουργηθεί ένα ασφαλές συναισθηματικό περιβάλλον για δράση – στην βάση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και αλήθειας.

Τι προσέχουμε; Να στεκόμαστε με κατανόηση και σεβασμό απέναντι στον «κοινωνικό χώρο» της ομάδας, εκεί όπου δρουν οι εκπαιδευόμενοι. Μία βασική τεχνική που καλούμαστε να αναπτύξουμε είναι αυτή της «ενεργούς παρατήρησης». Παρατηρούμε με προσοχή όσα λέγονται και γίνονται στην ομάδα. Βγαίνουμε από το κουτί της συναισθηματικής απόστασης και διαβάζουμε τα συναισθήματα των άλλων. Βλέπουμε πόσο σιωπηλοί μένουν, πόσο γρήγορα μιλάνε, πώς κάθονται, που στρέφεται το βλέμμα τους – σε μας ή στο κινητό τηλέφωνό τους…

Σε μία ομάδα, είναι σημαντικό να μπορούμε 
να διαχειριζόμαστε σχέσεις και συναισθήματα 

Η σημασία της διαχείρισης σχέσεων και συναισθημάτων

Αυτό που ακούω στη συνέχεια με προβληματίζει. Η εκπαιδεύτρια υποστηρίζει πως αυτό που έχει σημασία είναι να θυμόμαστε πως οι εκπαιδευτές είμαστε «χειριστές σχέσεων και συναισθημάτων» πάνω από όλα. Οι υπόλοιποι συνάδελφοι συμφωνούν. Πάνω και από την τεχνογνωσία, μπορεί να ρωτήσετε και εσείς. Κατηγορηματικά ναι.

Σεβαστό, όμως αν δεν εστιάσουμε στον ρόλο του ειδικού στο αντικείμενο της διδασκαλίας, αν δεν καλλιεργήσουμε και προβάλλουμε την «ειδική σχέση» με τα περιεχόμενα της μάθησης, θα μπορέσουμε στη συνέχεια, να στρέψουμε το ενδιαφέρον των μαθητών μας στο αποτέλεσμα της μάθησης; Και να μεταφέρουμε τις ειδικές γνώσεις. Η απάντηση, κατηγορηματική. Είναι γεγονός πως θέλουμε να συνδυάσουμε εμπειρία και συνεργασία. Πάνω από όλα όμως, θέλουμε να δημιουργηθούν «λειτουργικές σχέσεις» στην ομάδα. Εμείς να ξέρουμε πως τα μέλη της αποδέχονται και εργάζονται για τους στόχους ενός προγράμματος εκπαίδευσης και κατάρτισης. Εκείνοι να ξέρουν πως η φωνή τους ακούγεται.

Σκέψεις σε δράση 

Κάνω ένα διάλειμμα από τη συζήτηση, να σκεφτώ αυτό που καταλαβαίνω πως είναι το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να ξέρει ο εκπαιδευτής για τη δημιουργία μίας ομάδας. Ο εκπαιδευτής λοιπόν χρειάζεται να ξέρει πώς να διαχειρίζεται σχέσεις και συναισθήματα των μαθητών του. Και βέβαια, να μην ξεχνά τα δικά του συναισθήματα. Το διάλειμμα δεν κρατά πολύ. Με νέα γνώση, συμμετέχω στη συζήτηση για τα στάδια δημιουργίας ομάδας. Άνθρωποι, στόχοι, κανόνες βρίσκουν τη δική τους θέση σε μία ομάδα, και στα άρθρα που θα ακολουθήσουν.

Να έχετε μία δημιουργική εβδομάδα