Εμπειρίες του σχολείου: Πώς ένας δάσκαλος μπορεί να κάνει τη διαφορά

Σκέψεις σε δράση

Με την αφορμή της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Σχολικού Εκφοβισμού (6 Μαρτίου), θυμάμαι προσωπικές εμπειρίες του σχολείου που θεωρούνται δύσκολες και μοιράζομαι το θετικό τους αποτέλεσμα. Την ανάγκη αυτή την ένιωσα όταν συνάντησα τυχαία μία παλιά μου συμμαθήτρια, στα χρόνια του δημοτικού. Με θυμήθηκε πρώτη. Μαζί θυμηθήκαμε εμπειρίες του σχολείου.

Θυμήθηκε πως για κάποιους ήμουν «η ξένη». Κάποιοι δεν μπορούσαν να με καταλάβουν. Θυμήθηκα πώς ένιωθα που στο σχολείο με έβλεπαν έτσι. Η ξένη… Βασικά δεν μπορούσα να καταλάβω τον λόγο. Το ότι μεγάλωνα μεταξύ δύο πολιτισμών και δύο (-τριών) γλωσσών – ναι, των Βαλκανίων, για μένα σήμαινε πως είχα δύο επιλογές για επικοινωνία με τους άλλους.

Στα χρόνια του δημοτικού

Στα χρόνια του δημοτικού, σε κάθε τάξη, αλλάζαμε δάσκαλο. Μια χρονιά, ο δάσκαλος που είχαμε δυσκολεύονταν πολύ να με καταλάβει. Όπως την ημέρα που μας επέστρεψε τις εκθέσεις που είχαμε γράψει για τις γιορτές των Χριστουγέννων. 

Την ημέρα εκείνη, ο δάσκαλος μάς ενημέρωσε πως θα διάβαζε δύο από τις εκθέσεις για να τις σχολιάσουμε, μία καλή και μία ας πούμε όχι τόσο καλή, χωρίς να αναφέρει ονόματα. Σκεφτόμουν πόσο ωραία θα ήταν αν επέλεγε την έκθεση μου ως καλό παράδειγμα… Την επέλεξε, όμως με μία διαφορετική ετικέτα. Όση ώρα διάβαζε την έκθεση που είχα γράψει ήθελα να κρυφτώ κάτω από το θρανίο. Το όνομα μου δεν ακούστηκε, όμως αυτά που περιγράφονταν στην έκθεση έδειχναν εμένα και τα άλλα παιδιά το είχαν καταλάβει. Κι ας μην το παραδεχόμουν.  

Δεν ήθελα πια να γράφω. Μου άρεσε να διαβάζω, όχι όμως να γράφω. Έβλεπα την έκθεση ιδεών ως έκθεση της όποιας ξενικότητας μου σε επικριτικά σχόλια. 

Στα χρόνια του γυμνασίου

Στη Β’ γυμνασίου, η σχέση μου με το μάθημα της Έκθεσης άρχισε να αλλάζει. Αλλάξαμε φιλόλογο και άλλαξε ο τρόπος που προσεγγίζαμε το μάθημα. Θυμάμαι την έκθεση ιδεών να γίνεται ένας από τους πολλούς τρόπους που μας βοηθούν να εκφραζόμαστε και να επικοινωνούμε με τους άλλους. Αυτά που γράφαμε γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα μπορούσαμε να τα δούμε ως το κομμάτι του εαυτού μας που μοιραζόμασταν με τους άλλους, αυτούς που θα διάβαζαν τα κείμενα μας, για να μας καταλάβουν.

Μου άρεσε αυτή η προσέγγιση και φάνηκε στον έλεγχο. Όταν είδα τον βαθμό δεν το πίστευα. Χάρηκα αλλά δυσκολευόμουν να το πιστέψω. Είχα πειστεί πως δεν είμαι καλή στον γραπτό λόγο – και στην επικοινωνία, και πως αυτό δεν μπορεί να αλλάξει.

Όταν κάποια παιδιά έμαθαν πώς τα είχα πάει στο μάθημα της Έκθεσης δυσκολεύτηκαν και εκείνα να το πιστέψουν. Ζήτησαν από την φιλόλογο να το επιβεβαιώσει. Το έκανε με μία λέξη. Ακόμη δεν μπορούσαν να το πιστέψουν. Με δύο λέξεις η φιλόλογος έβαλε μία τελεία στη συζήτηση και μία τελεία στην αμφισβήτηση. Έτσι απλά, με κατανόηση για όλα τα παιδιά, έκανε τη διαφορά.

Πριν από εκείνα τα παιδιά ήμουν εγώ που αμφισβήτησα τον εαυτό μου. Αμφισβήτησα την ικανότητα μου να εκφράζομαι και να επικοινωνώ με τους άλλους. Στη Β’ γυμνασίου, άρχισα να βλέπω πως όλοι οι άνθρωποι έχουμε αυτή την ικανότητα. Θα χρειαζόμουν βέβαια χρόνο για να κάνω τη γνώση πράξη. Και ενθάρρυνση. Από τον εαυτό μου.

Είναι ενδιαφέρον πως σήμερα θυμάμαι μόνο το όνομα και το χαμόγελο της φιλολόγου. Εκείνης που έδειξε σε όλους τους μαθητές της πως στα χρόνια του σχολείου, αρκεί ένας δάσκαλος, να μας ενθαρρύνει να βρούμε τον δικό μας τρόπο έκφρασης και επικοινωνίας, ελεύθερο από ετικέτες. Να καταλάβουμε πως ο τρόπος θα είναι διαφορετικός για κάθε άνθρωπο και πως αυτό θα μας κάνει μοναδικούς. Κι αν κάποιοι δεν μπορούν να μας καταλάβουν, αυτό δεν σημαίνει πως θα σταματήσουμε να εκφραζόμαστε και να επικοινωνούμε.

Το θετικό αποτέλεσμα

Χάρηκα που συνάντησα την παλιά μου συμμαθήτρια. Η συζήτηση μας με βοήθησε να θυμηθώ εμπειρίες του σχολείου και να τις προσεγγίσω δημιουργικά. Αφήνοντας στην άκρη δύσκολα συναισθήματα, μπόρεσα να εκτιμήσω όλα όσα έμαθα στο σχολείο, κοντά σε όλους τους δασκάλους. Κοντά τους άρχισα να καταλαβαίνω τι θέλω και τι δεν θέλω στη ζωή μου. Το 2020 με βρίσκει αποφασισμένη να φτιάξω ένα e-σπιτικό ανοιχτό στην έκφραση και στην επικοινωνία.

Να έχουμε μία δημιουργική βδομάδα

Για τον πίνακα

School is Out (1889), της Elizabeth Adela Forbes (1859-1912). Η Καναδή ζωγράφος σπούδασε ζωγραφική στο Royal College of Art, στο Λονδίνο. Η πηγή της έμπνευσης της, η μαγευτική φύση της Κορνουάλης και τα παιδιά. Κόντρα στις επιταγές της Βικτωριανής εποχής, συνέχισε να εργάζεται μετά τον γάμο της. Μαζί με τον ζωγράφο σύζυγο της ίδρυσαν τη σχολή Newlyn Art School. Για περισσότερες πληροφορίες, κάντε κλικ εδώ.